Wiedza prawnicza, ekonomiczna, umiejętność łatwego nawiązywania relacji interpersonalnych to tylko wybrane cechy, jakie musi posiadać kandydat starający się o pracę w compliance. To obszar, w którym praca może być niezwykle ciekawa i jak wskazują eksperci przyszłościowa.
Compilance oznacza „spełnienie”, co w praktyce oznacza zgodność z istniejącymi przepisami prawnymi. Przedsiębiorstwo, które wprowadza do swojej działalności model compliance, nie tylko zobowiązuje się do stosowania określonych rozwiązań. To szeroko zakrojony system etyczny działający na bardzo wielu płaszczyznach. System ten ma zapewnić, że firma będzie funkcjonowała zgodnie z przepisami prawa. Takie działanie przedsiębiorstwa ma chronić przedsiębiorstwo przed karami czy stratami pieniężnymi w razie wystąpienia problemów wynikających z np. naruszenia przepisów prawa.
W instytucjach finansowych działy compliance nie są nowością. Najszybciej pojawiły się w międzynarodowych grupach, gdzie zgodność nie tylko z wymogami prawa, ale też z procedurami czy standardami obowiązującymi w Grupie, była standardem. Z każdym rokiem rola tych działów rosła – tak, jak wymogi prawne i korporacyjne, zaczęły sięgać coraz głębiej we wszystkie aspekty funkcjonowania instytucji finansowych. Z kolei nadchodzące rozwiązania legislacyjne już teraz przyczyniają się do powstawania w firmach stanowiska compliance officera, a w większych organizacjach nawet całych działów poświęconych tej kwestii.
Czym jest Compilance? Definicja pojęcia
W bankach compliance od dawna stanowi jedną z linii obrony przed naruszeniem przepisów – pierwszą linią zawsze jest kontrola operacyjnego funkcjonowania firmy, drugą kontrola wewnętrzna oraz ryzyko braku zgodności (compliance), trzecią zaś audyt wewnętrzny. W innych podmiotach rynku finansowego bardzo często istnieją działy badające zgodność procedur wewnętrznych, nie tylko z przepisami prawa, ale i z innymi regulacjami czy praktykami wewnętrznymi, zewnętrznymi, albo w ramach działów prawnych lub kontroli wewnętrznej, czy też w ścisłej z nimi współpracy. A tymczasem compliance ma całkiem inną funkcję niż dział prawny czy dział kontroli wewnętrznej. Prawnicy mają dbać o to, aby działania firmy były zgodne z prawem. Kontrola wewnętrzna ma sprawdzać czy nie występują zjawiska nieprzestrzegania przepisów i regulacji wewnętrznych.
Parafrazując: prawnicy oraz kontrola wewnętrzna dbają o przestrzeganie litery prawa, zaś pracownicy compliance dbają bardziej o zachowanie wartości grupy, firmy, branży, itd. O ile prawnicy badają dokumenty – pracownicy compliance także zachowania, komunikację, normy. Wszystkie działy dbają o zapewnienie bezpieczeństwa firmom, ale na nieco innym poziomie i w innym zakresie.
Obszary działań compliance
Główne obszary, którymi zajmuje się compliance, to przeciwdziałanie praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu, właściwe postępowanie z informacjami poufnymi, ochrona danych osobowych, nadzór nad zgodnością z prawem działalności firmy, unikanie konfliktów interesów, procedury antykorupcyjne, weryfikacja przestrzegania prawa w działalności firmy, opiniowanie procedur wewnętrznych oraz materiałów zewnętrznych i wiele innych. Dodatkowo, wchodzące ustawy o jawności życia publicznego, a także o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych, z mocno zaostrzonymi karami i otwartymi katalogami ewentualnych naruszeń prawa, powodują, że compliance staje się coraz ważniejsze w każdej firmie i jego rola stale rośnie. Oznacza to coraz większy popyt na rynku pracy na specjalistów z tego obszaru.
Kompetencje pracownika compliance
Najczęściej do działów compliance rekrutuje się osoby z wykształceniem prawniczym. Osoby te z łatwością czytają i analizują dokumenty, dostrzegając tym samym zapisy, które potencjalnie mogą stwarzać niebezpieczeństwo naruszenia przepisów, posiadają również istotną umiejętność przewidywania skutków zapisów czy rozwiązań. Z drugiej strony prawnicy, dla których prawo jest dogmatem, czasami mają tendencję do usztywniania swojego stanowiska, gdy widzą potencjalne niebezpieczeństwo, czasem wolą wskazać na zagrożenie, a compliance ma przede wszystkim szukać rozwiązań, aby niebezpieczeństwo wyeliminować, ograniczyć czy też skalkulować widząc potencjalne konsekwencje. Wymagana zatem jest od takiej osoby pewna elastyczność, szukanie rozwiązań, pokazywanie wielu scenariuszy. Dlatego także osoby z backgroundem w innych dziedzinach, które potrafią współpracować z różnymi działami w firmie, przede wszystkim prawnym, ale i z biznesem, również świetnie odnajdują się na tych stanowiskach.
Wymarzony profil kandydata
Podstawą są umiejętności analityczne. Osoba na tym stanowisku musi posiadać wysokie umiejętności analizy dokumentów – od prawniczych, poprzez procedury, procesy, instrukcje wewnętrzne, kodeksy, po wartości pisane i niepisane, funkcjonujące w firmie i jej otoczeniu. Oczywiście, osobie z wykształceniem prawniczym jest nieco łatwiej, ale też wśród compliance officerów spotyka się również absolwentów administracji czy ekonomii. Bardzo ważna jest umiejętność całościowego postrzegania procesów funkcjonujących w firmie, ale także analiza każdego z elementów tego procesu. Niezbędna jest umiejętność wyciągania wniosków oraz proponowania rozwiązań. Compliance jest bardzo mocno osadzone w biznesie, aby dostrzegać wszelkie zagrożenia i szanse trzeba znać otoczenie rynkowe firmy, uwarunkowania wewnętrzne oraz widzieć konsekwencje wydawanych rekomendacji. Równocześnie, aby compliance był efektywny, bardzo wiele informacji musi czerpać z innych działów. Zatem, oprócz wiedzy, musi być w kontakcie ze wszystkimi działami w organizacji. Stąd świetnie na tym stanowisku odnajdują się osoby potrafiące nawiązywać relacje. Dodatkowo, aby pozycja compliance była silna, nie tylko poprzez umocowanie prawne, grupowe, narzucone przez regulatora, ustawodawcę czy osoby zarządzające, osoby w tym obszarze muszą posiadać umiejętności interpersonalne. Od umiejętności prezentacyjnych, negocjacyjnych, po wywieranie wpływu czy też umiejętności radzenia sobie z presją otoczenia.
Ważną rolą compliance jest budowanie oraz promowanie świadomości w obszarze zgodności. Zatem do roli compliance należą role edukacyjne czy prowadzenie szkoleń z zagadnień związanych z compliance. Równocześnie wpływ compliance na kształtowanie procesów i procedur w firmie może dawać osobom, zatrudnionym w tych działach, szansę na rozwój wielu kompetencji oraz unikalną wiedzę o funkcjonowaniu branży, organizacji czy też rynku. Podobnie, jak w przypadku audytorów wewnętrznych, rynek zmierza do podobnego umocowania w organizacjach osób odpowiedzialnych za compliance, jako działu niezależnego od nacisków wewnętrznych oraz zewnętrznych.
Dobry kierunek rozwoju
Myśl o karierze w compliance wydaje się bardzo interesująca zwłaszcza w perspektywie najbliższych lat. Może być także ciekawą alternatywą dla osób, które dotąd myślały o innych działach, jak prawnym, kontroli wewnętrznej, audytu, ale także dla osób świetnie znających konkretne branże, interesujące się regulacjami wewnętrznymi i zewnętrznymi, o wysokich umiejętnościach analitycznych, a równocześnie kreatywnie potrafiących szukać nowych rozwiązań biznesowych.
Autor: Magdalena Bylinowicz
